Showbizz & Culture - HBvL - interview
Binnenkort geeft ze concerten in het KSMKA, in kerken in Parijs en Londen en op de 33ste verdieping van een flatgebouw in Warschau. Daar zal de Ekselse pianiste Marie François de ‘Nocturnes’ van Chopin spelen, muziek die ze inoefende in een etalage in Warschau waar iedereen kon toekijken. “Want: klassiek is voor iedereen, en ik wil met iedereen het hele verhaal delen.”
Op de dag dat we met Marie François (30) bellen, kijkt ze halsreikend uit naar een pakket dat die dag moet arriveren. De koerier levert die dag immers haar nieuwe cd; een dubbelaar waarop ze de 21 nocturnes van Chopin speelt. Het sluitstuk van een muzikale trip die 2,5 jaar duurde en waarin ze intensief op zoek ging naar de ziel van Frédéric Chopin en zijn muziek.
“Thuis speel ik op een Steinway-piano uit Polen,” zegt ze. “Die heb ik al sinds ik 16 ben. Ik droomde er toen al van om in Polen te wonen – het land waar Chopin werd geboren en waar hij opgroeide tot hij naar Parijs moest vluchten. Twee jaar geleden besloot ik dat ik lang genoeg mijn droom had uitgesteld.”
Ze vond via een Poolse vriend een plek om te slapen in Warschau, de stad waar ze een maand zou verblijven. “Ik wilde alles in me opnemen: de muziek van Chopin, de Poolse cultuur, het eten, de taal. Ik wilde door de nachtelijke straten dwalen waar Chopin ook had rondgelopen. In die maand dat ik er woonde, heb ik de 21 nocturnes van hem ingestudeerd. Elke dag een nieuwe.”
Dat deed ze... in de etalage van een winkel. “Iedereen kon komen luisteren en kijken als ik de stukken inoefende. Ik wilde het volledige proces van een klassieke muzikant delen, niet alleen het eindproduct - de cd of een live-uitvoering van die cd. Ik wilde de hele aanloop tonen, en dat begint met het lezen van de partituren.” Haar oefensessies in de etalage lokten ondertussen almaar meer volk. “Ik kende geen kat toen ik naar Warschau vertrok. Toen ik een maand later weer naar België reisde, kende ik er tal van mensen.”
Ze begon in haar eentje ook een podcast te maken over haar avontuur, een auditief dagboek. Met die podcast, Musing with Marie, won ze vorig jaar de Belgian Podcast Award voor beste onafhankelijke verhaal. Marie François begon de nocturnes ook live te spelen “om de muziek te laten rijpen”. “Ik was naar Warschau getrokken om een betere muzikant te worden. Ik wilde weten hoe ik de muziek van Chopin moest spelen, want hij schreef die muziek meer dan 150 jaar geleden, in een tijd dat de piano’s ook anders klonken. Hoe het precies klonk, zal altijd een mysterie blijven. Maar toen ik het Chopin instituut bezocht, bleek daar zijn piano te staan... Ik mocht er even op spelen. Dichter bij Chopin kan je niet geraken als pianist. Ik heb dezelfde toetsen aangeraakt als die waar zijn vingers over gleden.”
“Veel mensen linken Chopin aan Parijs, maar hij was een echte Poolse patriot. Zijn lichaam ligt begraven op Père Lachaise, maar op zijn vraag werd zijn hart – bewaard in een fles cognac – naar Warschau gebracht. Daar werd het hart in een zuil gemetseld van de Heilig-Kruiskerk in de Poolse hoofdstad.
Boeiende feiten, en het leuke aan de shows van Marie François is dat ze die verhalen ook vertelt. “Vaak wordt er niet gesproken tijdens klassieke concerten. Ik doe dat wel. Ik wil mensen de hele context meegeven. Want zo ga je als toeschouwer veel aandachtiger luisteren naar de muziek. Klassiek is er voor iedereen, niet alleen voior de vijf proicnet ‘kenners’. Ik wil dat de muziek en de verhalen mensen met elkaar verbindt.”
Nu haar cd in de rekken ligt, gaat ze weer spelen. Dat doet ze opnieuw op speciale locaties. “Chopin heeft in zijn leven maar een viertal keer een publiek concert gegeven. meestal speelde hij in intieme kring, en hij speelde bovendien heel erg zacht. Ik wil de Nocturnes op eenzelfde manier brengen. Vandaar concerten in kerken in Parijs en Londen, met het publiek dicht bij mij en de mijn piano. Dat zal ik ook zo doen in het KMSKA in Antwerpen. We gebruiken de salon van het museum, waar het schilderij De Spaanse Furie van Ferdinand De Braekeleer hangt. Want ook dat was Chopin: hij liet zich omringen door kunstenaars, en ze lieten samen verschillende soorten kunstvormen elkaar beïnvloeden en inspireren. In Warschau zal ik op de 33ste verdieping van een flatgebouw spelen, met zicht over de hele stad. Op een iets kleine piano: een grote vleugel van 2,78 meter lang krijgen ze daar niet binnen. En ik speel in Limburg, in De Muze in Heusden-Zolder, wellicht met ook de bezoekers op het podium om me heen. Op die manier kan je de energie voelen tussen muzikant en publiek.”
Dat ze specifiek voor de Nocturnes koos, is niet alleen omdat het prachtig gecomponeerde muziek is. “Ik ben een nachtraaf. Ik repeteer haast elke dag tot een uur of drie, vier uur ’s nachts. De melancholie die er dan hangt, voel je zeker als je de Nocturnes speelt. En ook: die Nocturnes hebben me door de periode van covid geloodst, een periode waarin ik me helemaal niet goed voelde. Ik ben blij dat dit project me heeft geholpen om iets negatief om te buigen in een positief verhaal, eentje dat ik wil delen met de mensen.”
C.R
